• Obowiązujący w Polsce system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) w oparciu o dyrektywę unijną z 2008 r. nie spełnia celów środowiskowych dla jakich został stworzony i powoduje niekorzystne asymetrie ekonomiczne pomiędzy jego uczestnikami.• Konfederacja Lewiatan postuluje, aby nowy system był zaprojektowany w sposób efektywny kosztowo, jak i zapewniał równowagę ekonomiczną pomiędzy wszystkimi jego uczestnikami oraz realizację celów środowiskowych w oparciu o wymagania minimalne zawarte w art. 8a dyrektywy o odpadach znowelizowanej w 2018 r. Konieczne jest zwiększenie jego efektywności poprzez wdrożenie optymalnego procesu oraz finansowanie: selektywnej zbiórki, przygotowania do recyklingu i samego recyklingu odpadów opakowaniowych. – Chodzi o to,...
• Obowiązujący w Polsce system rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) w oparciu o dyrektywę unijną z 2008 r. nie spełnia celów środowiskowych dla jakich został stworzony i powoduje niekorzystne asymetrie ekonomiczne pomiędzy jego uczestnikami.• Konfederacja Lewiatan postuluje, aby nowy system był zaprojektowany w sposób efektywny kosztowo, jak i zapewniał równowagę ekonomiczną pomiędzy wszystkimi jego uczestnikami oraz realizację celów środowiskowych w oparciu o wymagania minimalne zawarte w art. 8a dyrektywy o odpadach znowelizowanej w 2018 r. Konieczne jest zwiększenie jego efektywności poprzez wdrożenie optymalnego procesu oraz finansowanie: selektywnej zbiórki, przygotowania do recyklingu i samego recyklingu odpadów opakowaniowych. – Chodzi o to, aby osiągać coraz to wyższe poziomy recyklingu określone w prawie unijnym, a tym samym zmaksymalizować przywrócenie cennego materiału do gospodarki, rozwijać technologie recyklingu i chronić środowisko naturalne poprzez przywracanie materiałów opakowaniowych do obiegu – podkreśla Dorota Zawadzka–Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu w Konfederacji Lewiatan. Dlatego obowiązek wdrożenia systemu ROP w oparciu o znowelizowaną w 2018 roku dyrektywę o odpadach 2008/98/WE, a w szczególności jej Art. 8a, daje ku temu doskonałą szansę. W efekcie jej wdrożenia, system gospodarki odpadami w Polsce, będzie musiał zostać radykalnie przeorganizowany, a w szczególności w wymiarze jego finansowania, efektywności i nadzoru. W ramach ROP, producenci produktów w opakowaniach będą odpowiedzialni za pokrycie całości kosztów netto ich selektywnej zbiórki, transportu i przetwarzania, a także kosztów związanych ze sprawozdawczością i edukacją konsumentów w zakresie segregacji i selektywnej zbiórki, jak również kosztów sprawowania nadzoru nad całym system, jako jednego z gwarantów jego transparentności. W efekcie tego, wprowadzający produkty w opakowaniach na rynek będą musieli zmierzyć się z koniecznością ponoszenia znacznie większych nakładów na gospodarowanie odpadami, co z pewnością zachęci ich do ekoprojektowania opakowań trafiających na rynek, tak, aby nadawały się do recyklingu. Członkowie Konfederacji Lewiatan dostrzegają duże zagrożenie w promowanych przez niektóre grupy interesariuszy modeli ROP, nie opartych o wymagania minimalne zawarte w art. 8a unijnej dyrektywy, a szczególności takich, które oparte są na centralnie wyznaczanej opłacie ROP i jego arbitralnej redystrybucji, w oderwaniu od jakości strumienia odpadów, jak i mechanizmów motywacyjnych dla wszystkich jego uczestników. Doświadczenia wielu krajów na świecie pokazują, że semifiskalno–redystrybucyjny model nie doprowadzi do osiągnięcia optymalnych poziomów recyklingu, będzie kosztowny, a jego nieefektywności pokryje obywatel płacąc za znacznie droższy produkt w kasie sklepowej. Wdrożenie takiego modelu zaprzepaściłoby na lata, jeśli nie na dekady, szansę oczyszczenia środowiska naturalnego w Polsce, odzyskanie cennego materiału opakowaniowego ze strumienia odpadów, jak i dania impulsu do inwestycji w innowacyjne instalacje do ich sortowania i recyklingu. – Dlatego istotne jest takie zaprojektowanie systemu ROP, aby osiągnięcie celów środowiskowych (tj. przywrócenie materiału opakowaniowego do obiegu) mogło następować przy zachowaniu efektywności kosztowej całego łańcucha wartości, jak i równowagi ekonomicznej pomiędzy wszystkimi jego uczestnikami. Kluczem do uzyskania takiego modelu ROP jest oparcie go o wymagania minimalne zawarte w ww. art. 8a – mówi Dorota Zawadzka–Stępniak, dyrektorka departamentu energii i zmian klimatu w Konfederacji Lewiatan. Aby system ROP był efektywny, każdy z jego uczestników musi mieć realny wpływ na poszukiwanie optymalnych warunków funkcjonowania aspektu ROP, za który dany uczestnik jest odpowiedzialny. To z kolei wymaga aby poszczególni uczestnicy mieli właściwie i precyzyjnie określone role i obowiązki pozostające w równowadze z jego kompetencjami i narzędziami pozostającymi w jego dyspozycji. Przedstawiona przez Lewiatana koncepcja ROP jest wynikiem wspólnej pracy wprowadzających, producentów opakowań, firm odbierających i gospodarujących odpadami, recyklerów, organizacji odzysku. Powstało ono w oparciu o minimalne wymagania zawarte w art. 8a, które jako esencjonalne kompendium najlepszych praktyk funkcjonowania systemów ROP w krajach Unii Europejskiej, stanowiły mapę drogową w wypracowywaniu przedmiotowej koncepcji. Podstawowym założeniem przy definiowaniu ról i obowiązków uczestników systemu ROP było zapewnienie równowagi pomiędzy odpowiedzialnością indywidualnego uczestnika za dany aspekt ROP, a jego kompetencjami i narzędziami, aby mógł on realnie i efektywnie wpływać na poszukiwanie optymalnych warunków funkcjonowania tego aspektu. Jednocześnie, należy podkreślić, że część odpadów opakowaniowych jest dzisiaj odzyskiwana w obrocie komercyjnym, a nie przez selektywną zbiórkę komunalną. Taka sytuacja ma między innymi miejsce w przypadku puszek aluminiowych i makulatury. Funkcjonujące dzisiaj systemy zbiórki tych opakowań zapewniają wysoką jakość materiału oraz efektywność kosztową, dlatego powinny stanowić element nowego systemu ROP. – Zwracamy również uwagę na szczególną rolę edukacji w modelu gospodarki o obiegu zamkniętym i wbudowania w model ROP systemu zachęt finansowych stymulujących postawy konsumentów podczas wyboru produktu, jak również podczas jego utylizacji. Od tych zachowań będzie zależało czy odpad trafi do recyklera, do odzysku termicznego czy na składowisko. W naszym przekonaniu, przedstawiona koncepcja spełnia wszystkie wymagania art. 8a ww. dyrektywy i stanowi adekwatną odpowiedź na wyzwanie związane z koniecznością wdrożenia efektywnego systemu ROP w Polsce – dodaje Zawadzka–Stępniak. W ramach Konfederacji Lewiatan trwają dalsze prace nad szczegółami tej koncepcji, które wymagają pogłębionej debaty ze wszystkimi uczestnikami sytemu ROP. Konfederacja Lewiatan
Źródło: Konfederacja Lewiatan
