Od 2018 r. na Białorusi będzie naliczany VAT firmom zagranicznym sprzedającym gry, wideo i oprogramowanie. Białoruś planuje od 2018 r. wprowadzić obowiązek podatkowy (VAT) przy sprzedaży usług elektronicznych przez firmy międzynarodowe (nierezydentów), – o tym 13 września poinformował wiceminister finansów RB Jurij Seliwestrow. Wcześniej Ministerstwo Podatków i Opłat Białorusi proponowało już opodatkowanie usług elektronicznych świadczonych przez firmy zagraniczne na rzecz obywateli Białorusi. Chodziło o sprzedaż aplikacji mobilnych, utworów muzycznych, książek, filmów, gier itd. Według wiceministra, w Rosji takie prawo będzie obowiązywać już od 2017 r. Litwa domaga...
Od 2018 r. na Białorusi będzie naliczany VAT firmom zagranicznym sprzedającym gry, wideo i oprogramowanie. Białoruś planuje od 2018 r. wprowadzić obowiązek podatkowy (VAT) przy sprzedaży usług elektronicznych przez firmy międzynarodowe (nierezydentów), – o tym 13 września poinformował wiceminister finansów RB Jurij Seliwestrow. Wcześniej Ministerstwo Podatków i Opłat Białorusi proponowało już opodatkowanie usług elektronicznych świadczonych przez firmy zagraniczne na rzecz obywateli Białorusi. Chodziło o sprzedaż aplikacji mobilnych, utworów muzycznych, książek, filmów, gier itd. Według wiceministra, w Rosji takie prawo będzie obowiązywać już od 2017 r. Litwa domaga się wstrzymania budowy białoruskiej elektrowni atomowej do przeprowadzenia tzw. stress–testów Litwa domaga się wstrzymania budowy Białoruskiej elektrowni atomowej (BelAES, powiat Ostrowiecki, obwód Grodzieński) jeszcze do momentu przeprowadzenia stress–testów, poinformował przedstawiciel litewskiego Ministerstwa Ochrony Środowiska, dyrektor jednego z departamentów – Vitalius Augilis. Litwa regularnie wyraża wątpliwości w stosunku do bezpieczeństwa elektrowni atomowej, budowanej na Białorusi. Tamtejsze media wielokrotnie informowały o różnych wypadkach przy budowie elektrowni, jednak oficjalne białoruskie źródła zaprzeczały. 14–go września w Mińsku odbyły się białorusko–litewskie konsultacje w zakresie budowy BelAES. Zastępca Ministra Energetyki Białorusi Michaił Michadiuk oświadczył, że rosyjski wykonawca przeprowadzi stress–testy BelAES w grudniu 2016 r. Ranking najbardziej dochodowych firm w Europie Środkowo–Wschodniej Do rankingu najbardziej dochodowych firm w Europie Środkowo–Wschodniej, sporządzonego przez gazetę internetową Jutro twojego kraju na podstawie dostępnych danych finansowych za rok 2015 r., trafiły dwie firmy z Białorusi. Belaruskaliy, – który w zeszłym roku zarobił 554,6 mln EUR, okazał się szóstym na liście rentowności firm w Europie Środkowo–Wschodniej. Gazprom Transgaz Białoruś, którego zysk netto wyniósł 242,7 mln EUR, zajął 19–te miejsce. W pierwszej dziesiątce najbardziej dochodowych firm najwięcej jest przedstawicieli z Czech – 7. Dalej znajdują się spółki z Polski (4) i Węgier (4). Białoruś zajmuje piątą pozycję. Słowacja, Rumunia i Chorwacja po jednym przedsiębiorstwie. Białoruś zaproponowała chińskim firmom 25 przedsiębiorstw do prywatyzacji Białoruś zaproponowała listę 25 spółek akcyjnych dla ulokowania kapitału chińskich inwestorów, poinformował wiceminister gospodarki Białorusi Aleksander Jaroszenko. Na liście tej są zarówno popularne marki, jak i mniejsze firmy. Branże są różne, ale przede wszystkim mówimy o sektorze przemysłowym, energetyce, branży budowlanej. Rozważamy jeszcze przedsiębiorstwa z branży cementowej, produkcji konstrukcji metalowych, – cytuje słowa Jaroszenki państwowa agencja informacyjna Belta. Według niego, w szczególności współpracą z białoruskimi przedsiębiorstwami jest zainteresowana największa chińska korporacja spożywcza Cofco. To ogromny producent i sprzedawca, jesteśmy zainteresowani jego udziałem w wielu naszych przedsiębiorstwach, zwłaszcza takich jak Serwolux (Mohylew), Dzierżyńska fabryka drobiu (Obwód Miński) i innych firmach – powiedział Jaroszenko. Informacja o rozmowach została opublikowana na stronie Ministerstwa Gospodarki RB: http://www.economy.gov.by/ru/news/zamministra–ekonomiki–rb–dmitrij–krutoj–vstretilsja–s–glavoj–delegatsii–pravitelstvennyx–i–delovyx–krugov–knr–xuan–danxua_i_0000004285.html ANALIZA: Sytuacja w sektorze finansowym Białorusi stopniowo traci stabilność Przegląd rynku finansowego i systemu bankowego RB za styczeń–lipiec 2016 Sytuacja w sektorze finansowym Białorusi stopniowo traci stabilność. Z jednej strony, można zauważyć wzrost rezerw złotowo–walutowych, czystą podaż walut obcych na rynku krajowym, wstrzymywany wzrost masy pieniężnej. Z drugiej zaś strony, dalszy wzrost aktywów problemowych w bankach krajowych, utrzymywanie się wysokiej zmienności kursu białoruskiego rubla i jego zależność od dynamiki kursu rosyjskiej waluty, konieczność znacznych spłat z tytułu zadłużenia zewnętrznego. Tabela. Podstawowe wskaźniki działalności sektora finansowego Białorusi w roku 2016 Fakt na dzień 1 sierpnia 2016 r. Oficjalna prognoza na 1 stycznia 2017 r. Średni kurs dolara USD wobec rubla białoruskiego BYR, rubli za dolara 2,0206 (średni kurs za styczeń–lipiec 2016 r.) 2,2719 (średnioroczny) Stopa redyskontowa, w % rocznie 18* 21–24 Inflacja, w % od początku roku 7,8 12 Międzynarodowe aktywa rezerwowe na Białorusi w definicji SSRD MFW, mld USD 4,630 4,176–4,476 Przyrost masy pieniężnej od początku roku, % 0,7 16–20 * obniżona o 2 punkty procentowe od 17 sierpnia 2016 r. AKTYWA PROBLEMOWE ROSNĄ DZIEWIĄTY MIESIĄC Z RZĘDU Dyrektywne kredytowanie i nierównowagi rozwoju białoruskiej gospodarki doprowadziły do sytuacji, gdy system bankowy okazał się wciągniętym w rozwijający się w kraju kryzys zobowiązań finansowych. Cechą charakterystyczną obecnego kryzysu gospodarczego jest to, że wyczerpał on zapas wytrzymałości, przedsiębiorstwa przestają płacić nie tylko dostawcom i wykonawcom, ale i bankom. Podsumowując – w kraju już dziewięć miesięcy z rzędu rosną problemowe aktywa bankowe. Według NB RB, udział aktywów problemowych banków w aktywach narażonych na ryzyko kredytowe, na dzień 1 sierpnia 2016 r. wyniósł 14,3% wobec 6,8% na dzień 1 stycznia br. i 6,1% na dzień 1 sierpnia 2015 r. Przy tym w ujęciu nominalnym aktywa problemowe banków od początku 2016 r. wzrosły już 2,2 krotnie do 5,969 mld BYN na dzień 1 sierpnia, podczas gdy łączna wartość aktywów białoruskich banków, narażonych na ryzyko kredytowe, wzrosła w tym samym okresie tylko o 3,4% do 41,877 mld BYN. Biorąc pod uwagę fakt, że znaczna część przyrostu aktywów problemowych w br. powstała wskutek kredytów przedsiębiorstw sektora publicznego (zadłużenie problemowe przedsiębiorstw państwowych w okresie styczeń–lipiec 2016 r. wzrosło o 403,4 mln BYN lub 2,4 krotnie do 699,5 mln BYN, podczas gdy zadłużenie problemowe sektora prywatnego wzrosło tylko o 312,3 mln BYN, lub o 60,3% do 829,9 mln BYN), można spodziewać się wzrostu nacisku na budżet państwowy, w ramach gwarancji którego została wydana znaczna część kredytów, co z kolei może wywołać opóźnienia płatności z budżetu, w tym priorytetowych. DYREKTYWNA OBNIŻKA STÓP TRWA NB RB, pod presją lobby przemysłowego, nadal prowadzi politykę obniżania stóp procentowych na zasoby rublowe. 17 sierpnia 2016 r. regulator wprowadził czwartą w br. obniżkę stopy redyskontowej, zmniejszając ją o kolejne 2 p. p. do 18% rocznie. Sumarne jej obniżenie w br. wyniosło już 7 p. p. przy tym, że w pierwotnych prognozach na br. przewidywano obniżenie stawki o 1–4 p.p. i to tylko w dogodnych warunkach, z których głównym czynnikiem było spowolnienie inflacji. Na razie jest ona jednak powyżej oczekiwanych wskaźników, co po raz kolejny potwierdza administracyjny charakter zmiany stopy. W czerwcu br. średnia stopa za jednodniowy kredyt na rynku międzybankowym, która najlepiej odzwierciedla realną wartość pieniądza w kraju, wyniosła 17,7% wobec 16,4% miesiąc wcześniej i 29,4% w styczniu 2016 r. Warto zauważyć, że wzrost stóp procentowych na rynku MBK odnotowano po raz pierwszy w ciągu ostatnich pięciu miesięcy. Fakt ten mówi o tym, że realna wartość pieniędzy osiągnęła w czerwcu swój minimalny poziom i do dalszej obniżki stóp administracyjnych środków już nie wystarczy. Niebezpieczny poziom osiągnęły stopy procentowe na rynku depozytowym. Według NB RB, w lipcu 2016 r. średnia stopa dla nowych terminowych depozytów bankowych w BYN (łącznie dla ludności i organizacji) wyniosła 11,5% w skali roku, schodząc poniżej poziomu rocznej inflacji (12,2% w lipcu). Jeszcze w czerwcu średnia stopa wynosiła 12,7% wobec 26,4% w styczniu 2016 r. Jest oczywistym, że NB RB nadal stymuluje przepływ oszczędności ludności z kategorii krótkoterminowych do kategorii długoterminowych depozytów. W lipcu średnie oprocentowanie nowych depozytów rublowych ludności na okres 1–2 lata wyniosło 20,2% wobec 16,3% rocznie dla najbardziej popularnych dotychczas depozytów na okres 1–3 miesięcy. Udział pierwszego rodzaju depozytów w łącznej kwocie depozytów, otwartych w lipcu, wyniosła 14,1% wobec 33,3% udziału drugiego rodzaju depozytów. Na początku roku współczynnik ten wynosił 11,5% wobec 40,6%. Zmianę na rzecz długoterminowych depozytów można uznać za sukces Narodowego Banku Białorusi. Koszt kredytów bankowych spada wolniej, ale przy tym wciąż pozostaje zbyt wysokim: średnie oprocentowanie nowych kredytów bankowych (bez MBK, ale z uwzględnieniem kredytów preferencyjnych) w lipcu br. wyniosło 22,9% wobec 25,3% miesiąc wcześniej i 32,2% rocznie w styczniu 2016 r. Bez uwzględnienia kredytów udzielonych przez banki na preferencyjnych warunkach, średnie oprocentowanie nowych kredytów wyniosło w lipcu 24,7% wobec 27% miesiąc wcześniej i 33,5% w styczniu 2016 r. MASA PIENIĘŻNA POD KONTROLĄ Przyrost średniomiesięcznej masy pieniężnej (MP), jako pośredni punkt odniesienia w zakresie polityki pieniężnej, pozostaje w określonych wcześniej granicach dzięki przeprowadzonej w poprzednich miesiącach twardej polityce pieniężnej. Przy docelowym normatywnym wskaźniku na rok na poziomie 18% (+/–2 p. p.), faktycznie w lipcu 2016 r. (w porównaniu z lipcem 2015 r.) przyrost średniomiesięcznej masy pieniężnej wyniósł 13%. Co do wskaźników okresowych, to w lipcu pokazały one również pozytywną dynamikę. Ogólnie MP zmniejszyła się w lipcu o 1,8% i wyniosła na dzień 1 sierpnia 2016 r. 32,909 mld BYN. W ciągu ośmiu miesięcy br. przyrost wyniósł mniej niż 0,7%. Co do wskaźników pieniężnych MP, to gotówka w obiegu (wskaźnik pieniężny M0), która przed denominacją pokazała wzrost o 18,5% w ciągu miesiąca, w lipcu spadła o 7,7% do 1,563 mld BYN. Gotówka wraca do obrotów bezgotówkowych dzięki spokojnie przechodzącej denominacji, jednak dla pełnej kompensacji czerwcowego skoku potrzebne będzie jeszcze kilka miesięcy – w pierwszych dniach denominacji ludność wycofała z rachunków znacznie więcej pieniędzy niż było to potrzebne dla zaspokojenia swoich potrzeb, z powodu ewentualnych awarii w bankach. Wskaźnik pieniężny M1, który oprócz gotówki obejmuje również pozostałości na bieżących rachunkach ludności i osób prawnych, wzrósł w lipcu o 1,9% do 4,342 mld BYN. Od początku roku wzrost tego wskaźnika wyniósł 1,6%. Rublowa masa pieniężna (wskaźnik M2*), która oprócz wskaźnika M1 obejmuje terminowe depozyty rublowe i papiery wartościowe emitowane przez banki i znajdujące się poza obrotem bankowym, zmniejszyła się w lipcu o 2,3% do 9,032 mld BYN (od początku roku spadek wyniósł 0,2%). Zmniejszenie wolumenu rublowej MP w lipcu spowodowane było zmniejszeniem pozostałości na rachunkach przedsiębiorstw, które opłaciły półroczne podatki. Tak więc, suma pozostałości na rachunkach bieżących osób prawnych za lipiec 2016 r. zmniejszyła się o 5,8% do 1,345 mld BYN na dzień 1 sierpnia (minus 6,8% od początku roku), na rachunkach depozytowych – o 14,9% do 1,959 mld BYN. Z kolei ludność w lipcu demonstrowała lojalność w stosunku do sektora bankowego, zwiększając pozostałości środków na depozytach rublowych na żądanie, główny udział w których stanowią rachunki z wynagrodzeniami, prawie o 26% w ciągu miesiąca do 1,435 mld BYN (+2% od początku roku). Gwałtowny wzrost pozostałości na rachunkach bieżących można wyjaśnić nadal trwającym okresem wakacyjnym – Białorusini w lipcu w dodatku do miesięcznych wynagrodzeń otrzymywali wynagrodzenia urlopowe. Kwota oszczędności na rachunkach terminowych osób fizycznych wzrosła o 2,3% w ciągu miesiąca do 2,596 mld BYN, co również można uznać za osiągnięcie Narodowego Banku Białorusi – miesięczny przyrost depozytów terminowych po raz pierwszy od dłuższego czasu okazał się wyższy od średnich stóp dla nowych depozytów terminowych w przeliczeniu na miesiąc. To znaczy, że depozyty rosły nie tylko ze względu na kapitalizację odsetek, ale również ze względu na przypływ netto białoruskich rubli do banków. W LIPCU ZANOTOWANO REKORD SPRZEDAŻY NETTO WALUTY OBCEJ Bez względu na sezon urlopowy, w lipcu 2016 r. odnotowano rekordową w br. sprzedaż netto walut obcych na rynku Białorusi. Według NB RB, w lipcu sprzedaż netto walut obcych we wszystkich segmentach rynku wewnętrznego wyniosła 427,6 mln USD wobec 32,3 mln USD miesiąc wcześniej. Poprzednio porównywalny wolumen sprzedaży netto walut obcych odnotowano w kwietniu 2015 r., kiedy to we wszystkich segmentach rynku walutowego kraju zostało sprzedane (w przeliczeniu) o 425,8 mln USD więcej, niż zakupiono. W sumie w okresie styczeń–lipiec 2016 r. ludność, a także firmy rezydenci i nierezydenci sprzedali o 1,146 mld USD netto więcej, niż kupiły, okazując tym samym znaczne wsparcie władzom w realizacji zadania spłaty zadłużenia walutowego i zwiększenia rezerw złotowo–walutowych w kraju. Największą wartość sprzedaży waluty obcej netto w lipcu zapewniły osoby fizyczne. Według regulatora, sprzedały one walutę obcą netto w formie gotówkowej i bezgotówkowej na kwotę 252,5 mln USD wobec 70,6 mln USD miesiąc wcześniej. W sumie od początku roku osoby fizyczne sprzedały waluty obcej o 886,6 mln USD więcej, niż kupiły. W ten sposób ludność w 2016 r. w dalszym ciągu wydaje swoje oszczędności walutowe w celu zapewnienia dotychczasowego poziomu życia na tle spadku dochodów. Sprzedaż walut obcych netto przez osoby prawne (rezydentów) w lipcu 2016 r. wyniosła 140,9 mln USD wobec zakupu netto w wysokości 68,8 mln USD miesiąc wcześniej. Od początku roku przedsiębiorstwa kupiły walutę obcą na kwotę zaledwie 2,7 mln USD netto, co pozwala mówić o równowadze tego segmentu rynku walutowego. REZERWY ZŁOTOWO–WALUTOWE OTRZYMAŁY WSPARCIE KREDYTOWE W końcu lipca białoruskie Ministerstwo Finansów poinformowało o wpływie drugiej raty kredytu finansowego Euroazjatyckiego Funduszu Stabilizacji i Rozwoju (EFSR) w wysokości 300 mln USD. Jak już wcześniej informowaliśmy, EFSR przelał Białorusi pierwszą ratę kredytu w wysokości 500 mln USD 30 marca 2016 r. Wpływ środków od EFSR przyczynił się do zwiększenia poziomu rezerw złotowo–walutowych kraju. Według NB RB, po wzroście o 42,5 mln USD w czerwcu (+1% w ciągu miesiąca) w lipcu międzynarodowe aktywa rezerwowe Białorusi w definicji SSRD MFW, wzrosły od razu o 315,4 mln USD (+7,3%), osiągając na dzień 1 sierpnia 4,630 mld USD. Od początku roku wzrost wyniósł 453,7 mln USD, lub 10,9%. Oprócz drugiej raty kredytu EFSR, do zwiększenia rezerw złotowo–walutowych wg informacji prasowej Narodowego Banku Białorusi, przyczynił się przepływ środków ze sprzedaży przez NB RB i Ministerstwo Finansów Białorusi obligacji nominowanych w walutach obcych, zakupem przez NB RB waluty obcej na aukcji OAO Białoruska Giełda Papierów Wartościowych, wpływami z poboru ceł eksportowych na ropę i produkty ropopochodne, a także wzrostem wartości złota na międzynarodowym rynku metali szlachetnych. Jednak, mimo wzrostu rezerw złotowo–walutowych, o możliwości oddechu dla władz mówić jest jeszcze zbyt wcześnie. Według regulatora, wcześniej ustalone koszty aktywów NB RB netto w walucie obcej w terminie spłaty do 1 miesiąca na dzień 1 sierpnia 2016 r. wyniosły 1,087 mld USD. Cała kwota przypada na aktywa kredytowe i papiery wartościowe. Wcześniej ustalone koszty aktywów NB RB netto z terminem spłaty od 1 do 3 miesięcy na dzień 1 sierpnia 2016 r. wyniosły 1,165 mld USD. Kwota opłaty wg zobowiązań kredytowych i papierów wartościowych netto w walucie obcej we wrześniu–październiku 2016 r., wyniesie 1,165 mld USD. Wcześniej ustalone koszty aktywów NB RB netto z terminem spłaty od 3 miesięcy do 1 roku na dzień 1 sierpnia 2016 r. wyniosły 3,633 mld USD. Wszystkie opłaty od listopada 2016 r. do lipca 2017 r. przypadają na pożyczki i papiery wartościowe w walutach obcych. W sumie w ciągu 12 miesięcy od dnia 1 sierpnia 2016 r. kwota spłaty lub refinansowania wyniesie 5,885 mld USD netto. Zmienne koszty aktywów netto w walutach obcych z terminem spłaty do 1 miesiąca na dzień 1 sierpnia 2016 r. wyniosły 584,9 mln USD, z terminem spłaty od 1 do 3 miesięcy – 395,1 mln USD, z terminem spłaty od 3 miesięcy do 1 roku – 355 mln USD. POLITYKA KURSOWA KONCENTRUJE SIĘ NA RUB W lipcu NB RB zmuszony był (z powodu nagłych i znaczących wahań kursu rosyjskiego rubla do stosunku do walut światowych) szybko zareagować na to co się dzieje na światowym rynku walutowym i na koniec miesiąca znacznie obniżyć kurs białoruskiego rubla w stosunku do rosyjskiego. Sierpień nie przyniósł ulgi i regulator ponownie musiał ciężko pracować, aby nie dopuścić do znacznych wahań kursów poszczególnych walut i destabilizacji rynku walutowego w kraju. Po spadku kursu rosyjskiego rubla w stosunku do białoruskiego w lipcu o 4,7% – do 2,9754 BYN za 100 RUB na dzień 1 sierpnia, w ciągu 29 dni sierpnia NB RB pozwolił na jego wzmocnienie o 1,4% do 3,0156 BYN za 100 RUB na dzień 29 sierpnia. W ten sposób regulatorowi udało się trochę zrekompensować nieprzyjemną dla eksporterów dynamikę lipca. Od początku roku spadek kursu BYN w stosunku do RUB wyniósł 18,1%. Wraz z tym, oficjalny kurs BYN za sierpień 2016 r. umocnił się do dolara o 2,2% do 1,9511 BYN za 1 USD po umocnieniu się o 0,5% w lipcu (spadek o 5,1% od początku roku). Umocnienie do EUR wyniosło w sierpniu 0,5% do 2,2022 BYN za 1 EUR po umocnieniu o 0,3% w lipcu (spadek o 8,5% od początku roku). NB RB nadal jest skoncentrowany przede wszystkim na rosyjskiej walucie i spokój na białoruskim rynku walutowym prawie całkowicie zależy od sytuacji wokół rosyjskiego rubla. Głównym ryzykiem dla systemu finansowego jest przyśpieszane obniżenie stóp procentowych, a także wzrost aktywów problemowych banków komercyjnych. W tym przypadku, jeśli pierwszy czynnik ma w dużej mierze charakter psychologiczny Białorusini od dawna nie są przyzwyczajeni do niskich stóp procentowych i w każdej chwili mogą zdecydować wymienić swoje oszczędności na walutę obcą), to wzrost aktywów problemowych ma charakter systemowy i pokonanie go bez poważnej restrukturyzacji zadłużenia sektora realnego przed bankami nie wydaje się łatwe. Analiza – źródło PRIME–TASS Opracowanie WPHI w Mińsku I połowa września 2016 r.
Źródło: PKPP Lewiatan
